Samenwerking tussen organisaties is vaak nuttig en nodig, maar is nooit vanzelfsprekend en makkelijk. Het gaat gepaard met veel gedoe, coördinatiemechanismen zijn complex, en het vergt veel bestuurlijke inspanning en afstemming. Uit onderzoeken komt naar voren dat slechts 30% tot 50% van alle allianties succesvol is. Toch blijft men het maar proberen, want het kan nogal wat voordelen opleveren. Zoals het behalen van kostenvoordelen, het uitbreiden van kennis of het beter in kunnen spelen op marktontwikkelingen.

Meestal heeft die samenwerking de vorm van een strategische alliantie: een langdurige en voor alle partijen nuttige overeenkomst waarbij middelen, kennis, en capaciteiten met elkaar worden gedeeld, met behoud van de eigen identiteit. Het opzetten en onderhouden daarvan is lastig. Vaak zien we dat er sprake is van onderorganisatie: de deelnemende partijen denken dat de samenwerking vanzelf wel zal gaan lopen en onderschatten de inspanningen die nodig zijn om tot succes te komen.

Vijf fases

Er zijn bij samenwerkingen vijf fases te onderscheiden:

• – De strategische fase waarin uitgewerkt wordt hoe en waarom de samenwerking past binnen de ondernemingsstrategie
• – De zoekfase waarin gezocht wordt naar de geschikte partner(s).
• – De creatiefase waarin men het eens wordt over de voorwaarden en kaders
• – De operationele fase die effectief dagelijks gemanaged wordt
• – De evaluatiefase waarin de gestelde doelen worden vergeleken met het resultaat en wordt beslist over de toekomst.

Zo’n lijstje ziet er mooi uit, maar in de praktijk werkt het zelden zo. De fases lopen door elkaar heen of worden overgeslagen. Consequentie is dat er tijdens de operationele fase mankementen aan het licht komen of er geen resultaten worden behaald.  De onderlinge relaties raken verstoord, er ontstaat wantrouwen en twijfel over het nut van de samenwerking. Eigenlijk is de alliantie dan al ontspoord en is er een stevige ingreep nodig om de zaak te herstellen.